Sonbaharda Alerji Belirtileri Neden Artar?

Sonbaharın gelmesiyle birlikte hava sıcaklıkları hissedilir derecede düştü. Camların kapandığı bugünlerde bazı alerji belirtilerinde artışlar da meydana geldi. Sonbahar alerjilerinin tetikleyicilerinin farklı olduğunu, ancak ilkbahar ve yaz aylarında olduğu kadar çok belirtiye neden olabileceğini ve bazı alerjilerin sonbaharda alevlenebileceğini belirten İstanbul Alerji Kurucusu, Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay önemli uyarılarda bulundu.

Sonbahar Alerjilerinin Nedenleri Nelerdir?

Bağışıklık sisteminin genel olarak zararsız bir maddeyi zararlı olarak algılaması ve bu maddeyle mücadeleye girişmesi sonucu alerjik reaksiyona meydana gelir. Sonbaharda alerjiye neden olan birden fazla tetikleyici vardır. Hem iç mekan alerjenleri hem de dış mekan alerjenleri, belirtilerde artışa neden olabilir. Polenler, küf sporları, toz akarları sonbaharda alerjiye neden olan yaygın alerjenlerdendir. 

Sonbaharda bazı alerjenlere maruziyet artabilir ve bu artış belirtilerin kötüleşmesine neden olabilir. Saman nezlesi ve ağaçların neden olduğu alerjiler genellikle ilkbahar ile ilişkilendirilirken, mevsimsel alerjiler de sonbaharın ilk aylarında artabilir. Serin sonbahar havası, polen kadar rahatsız edici olabilen tahriş edici maddeler barındırır. Küf sporları ve toz akarlarına da sonbahar aylarında daha fazla maruz kalmak, alerjinizin kötüleşmesine neden olabilir. Özellikle ev tozu mite’larının mevsim değişiminde sayıları çok artar ve alerjik astım, göz alerjileri ve alerjik nezle belirtilerini artırır. 

Polen alerjileri akla ilkbahar ve yaz aylarını getiriyor. Ancak sonbaharda da yabani ot polenleri çok sayıda kişide alerjiye neden olabilir. Yakupotu poleni, sonbahardaki en büyük alerji tetikleyicisidir. Genellikle Ağustos ayında serin geceler ve sıcak günlerle polen salmaya başlasa da, Eylül ve Ekim aylarına kadar sürebilir. Yaşadığınız yerde yetişmese bile, yakupotu poleni rüzgarda yüzlerce kilometre yol kat edebilir. İstanbul’da yakupotu poleni sıklıkla alerjiye neden olabilen bir polen türüdür. 

Küf, başka bir alerji tetikleyicidir. Bodrum katlarında ya da ıslak zeminlerde küf oluşumu yaygın bir durumdur. Bununla birlikte dışardaki ıslak yaprak birikintileri de küf sporları için iyi zemindir; nemli yaprak yığınları, küf için ideal üreme alanlarıdır. Hem iç mekanlarda hem de dış mekanlarda küf sporlarına maruz kalabilirsiniz ve alerji belirtileriniz kötüleşebilir. 

Toz akarları da alerjiye neden olan yaygın maddelerden biridir. Nemli yaz aylarında yaygın olsalar da sonbaharda ısıtıcıların açılmasıyla birlikte havaya karışabilirler ve hapşırma, burun akıntısı ve hırıltıya neden olabilirler. Okulların açılmasıyla birlikte gribal enfeksiyonlar ve soğuk algınlığı görülme sıklığı da çok artacaktır. Viral enfeksiyonlar astım ve alerjik nezle belirtilerinin tetiklenmesine neden olarak alerji belirtilerini sıklıkla karşımıza çıkacaktır. 

Özellikle mevsim değişmesiyle birlikte soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlar da sıklıkla görülmeye başlar. Gribal enfeksiyonlar alerjik hastalıkları en çok artıran tetikleyici faktördür. Bu nedenle de özellikle çocukların gribal enfeksiyonlara karşı aşı olması çok faydalı olabilir.

Özellikle evde daha çok vakit geçirmeye başladığımız ve çocukların da okullara başladığı bugünlerde temizlik malzemelerinin kokuları da alerjik hastalıklarının belirtilerini tetikleyebilir. Çünkü alerjik astım ve alerjik nezleli kişilerin akciğerleri çok hassastır. 

Alerjilerin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir; bazı kişilerde belirtiler daha şiddetli olabilir. Sonbahar alerjilerinin tipik belirtileri ise şöyle sıralanabilir:

Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, 

Gözlerde sulanma, 

Hapşırma,

Öksürme,

Hırıltı,

Gözlerde ve burunda kaşınma,

Göz altlarında morarma.

Alerji belirtileri ve koronavirüs belirtileri birbiri ile karıştırılabilir. Öksürük ve nefes darlığı gibi bazı COVID-19 ve sonbahar alerjisi semptomları benzemektedir. Ancak COVID-19'un birincil belirtisi yüksek ateştir ve ateş alerji belirtisi değildir. COVID-19 ve alerjiler arasındaki bir diğer temel fark yayılmadır. Alerjiler bulaşıcı olmasa da COVID-19 kişiden kişiye yayılabilir.  Koronavirüs belirtileri arasında ateş, öksürük, nefes darlığı, boğaz ve baş ağrısı, burun tıkanıklığı, kas ve vücut ağrıları, bulantı, kusma ve ishal sayılabilir. Alerji belirtileri ise kaşıntılı, burun akıntısı, hapşırma, öksürük, kaşıntılı sulu gözler, kızarıklık, hırıltı sayılabilir. 

Alerjinizin nedenine ve şiddetine göre tedaviniz değişebilir. Kullanabileceğiniz birçok ilaç vardır. Steroid burun spreyleri burnunuzdaki iltihabı azaltabilir. Antihistaminikler hapşırma, burun çekme ve kaşıntıyı durdurmaya yardımcı olur. Dekonjestanlar, tıkanıklığı gidermeye ve burnunuzdaki mukustan kurtulmanıza yardımcı olur.

Alerji aşı tedavisi yani immünoterapi, özellikle uzun süre ilaç kullanan ve şiddetli belirtisi olan kişilere önerilen bir tedavidir. Aşı tedavisinde amaç vücudunuzu alerjen maddeye duyarsız hale getirmektir. Polen, ev tozu, küf gibi solunum alerjenlerinde uygulanan bu tedavinin başarı oranı oldukça yüksektir. Alerji uzmanlarınca planlanan ve yapılan bu tedavi metodu enjeksiyon şeklinde uygulanmakla birlikte bazı alerjiler dilaltı tablet şeklinde de uygulanabilmektedir. 

Bazı alerji ilaçları reçetesiz satın alabilirsiniz, ancak doğru olanı aldığınızdan emin olmak için doktorunuzla konuşun. Örneğin dekonjestan burun spreyleri sadece 3-5 gün kullanılmalıdır. Bunları daha uzun süre kullanırsanız, belirtileriniz tekrarlayabilir. Veya yüksek tansiyonunuz varsa, bazı alerji ilaçları sizin için uygun olmayabilir.

Solunum alerjenlerinden tamamen kaçınmak pek olası olmasa da izleyebileceğiniz bazı yollar alerjene olan maruziyetinizi biraz daha azaltıp rahatlamanızı sağlayabilir. 

Yaz sonu ve sonbahar başında, polen seviyeleri sabahları en yüksek seviyededir. Polen ayrıca rüzgarlı, sıcak günlerde ve fırtına veya yağmurdan sonra da dalgalanabilir. Polen sayısı yüksek olduğunda dışarıda geçirdiğiniz zamanı sınırlayın. Dışarıdan eve girerken kıyafetlerinizi çıkarın ve duş alın ve çamaşırları dışarıda kurutmayın. 

Çocuklar özellikle yaprak yığınları ile oynamayı sevebilir. Ancak bu yığınlar arasında oynamak, milyonlarca küf sporunu havaya saçabilir. Bu alerjenlerin solunması, hırıltıya neden olabilir. 

Bunlara banyo, çamaşır odası ve mutfak dahildir. Gizli küflerden kurtulmak için duş başlıklarını çıkarın ve ev yapımı sirke solüsyonuna batırın ve sızdıran musluk ve boruları onarın. Yeniden boyamanız veya duvar kağıdı yapmanız gerekirse, tüm duvarların temiz ve küf içermediğinden emin olun. 

Havalar soğudukça, sigara içenler için içeride sigara içmek cazip gelebilir ancak içerde sigaraya izin vermeyin ve siz de içerde sigara içmeyin.  

Toz akarları, yatak takımlarında çok sayıda bulunur. Toz akarları için mükemmel yerler olan yıkanamayan, ağır battaniyeleri birkaç kat nefes alabilen, makinede yıkanabilir kumaşlarla değiştirin. Yastıklarınızı ve şiltelerinizi toz akarlarına karşı dayanıklı örtülerle kapladığınızdan emin olun. Döşemeli mobilyaları, halıları ve kalabalık dolapları haftalık olarak süpürerek toz ve toz akarlarının birikmesini önleyin. 

6 aydan büyük çocuklara influenza aşısı yapılabilir. Bugünlerde koronavirüsle savaşmaktayız. Çocuklarda gribal enfeksiyon belirtileri ile koronavirüs belirtileri ayırmak zor olacağı için influenza aşısı çıkar çıkmaz yapılması çok faydalı olabilir. Hem alerjik hastalıkları tetiklemesini önlemiş hem de daha az grip olarak koronavirüs endişemiz biraz daha azalmış olur. 

Sonbahar aylarında alerji belirtilerinin tetiklenmemesi için klorsuz temizlik malzemeleri, kokusu az olan deterjanlar tercih etmeniz faydalı olacaktır.