Organ nakli bekleyen hasta sayısı her geçen yıl giderek artıyor. Dünyada 100 binden fazla kişi nakil beklerken yaşamını yitiriyor, Türkiye’de ise umutla bekleyen 25 bin kişi var. Ülkemiz organ nakli alanında iyi bir noktada ancak kadavra bağış oranında istenilen seviyede değiliz. Her gün 6-7 kişi organ nakli beklerken hayatını kaybediyor. İstinye Üniversite Hastanesi Liv Hospital Bahçeşehir Organ Nakli Merkezi Direktörü Prof. Dr. Ayhan Dinçkan, organ nakli ile ilgili merak edilen konularda bilgi verdi.
87 YAŞINDA BÖBREK DONÖRÜMÜZ BİLE OLDU
18 yaşını aşmış, akıl-ruh sağlığı yerinde olan herkes, hiç kimseden izin almaksızın organ bağışında bulunabilir. Bağış yapılabilecek yerlerin başında tüm devlet hastaneleri, özel hastaneler, sağlık ocakları, bölge koordinasyon merkezleri ve sağlık müdürlükleri gelir. Organ nakli iki şekilde yapılır. Bunlar sağlıklı bir canlı vericiden ya da beyin ölümü gelişmiş kişi yani kadavradan, organ bekleyen hastalara yapılan nakillerdir. Canlıdan-canlıya organ nakli, böbrek, karaciğer ve akciğer gibi canlı vericili nakile uygun organlar için geçerlidir. Bunun için ülkemizdeki yasa ve yönetmeliklere göre; dördüncü derece akrabalara gerekli evraklar beyan edilerek, evli iseniz eşinize bilgi verilerek organ bağışında bulunabilirsiniz. Kalp, pankreas gibi hayati organlar için ise sadece kadavradan nakil yapılması zorunludur, canlı vericili nakil yapılamaz. Bizim 87 yaşında böbrek donörü yaptığımız hastamız mevcuttur. Karaciğerde ise 50-55 yaşını geçmemiş, 18 yaşını doldurmuş kişiler donör olabilir. Ancak laboratuvar, radyolojik ve klinik değerlendirme neticesinde canlı karaciğer donörü kabul etme oranı yarı yarıyadır. Oysa böbrek için değerlendirilen her canlı vericinin 10’da 9’u nakil için uygun bulunmaktadır.
BEYİN ÖLÜMÜ KONUSUNDA YANLIŞ BİLGİ VAR
Ülkemizde beyin ölümlerin ancak yüzde 25-30’u hasta yakınları tarafından organ bağışına izin veriliyor. Yani kadavradan organ bağışında yeterli konuma geldik diyebilmemiz için bağış oranını 4-5 kat daha artırmaya ihtiyaç var. Halkımızda başta beyin ölümü tanısına şüpheyle bakması ve bağışlanan organların hastaya ayrım gözetmeden nakledilemeyeceği gibi endişelerle karşılaşıyoruz. Ancak herkes net olarak bilmeli ki; beyin ölümü, birçok hekimin kararı ve gelişmiş görüntüleme tetkikleriyle tanısı konulan, hastanın tıbben asla hayata dönüşü mümkün olmadığı yasal bir ölümdür. Ayrıca insanlarda ‘Organ bağışı yaparsam günah olur mu düşüncesi’ var. Oysa dinimiz organ-doku ve kan naklini zaruri bir tedavi yöntemi olarak kabul eder ve karşı değildir. Konu ile ilgili Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, 06.03.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ bağışı ve naklinin caiz olduğunu açılmış ve toplumu bu alanda bilgilendirmiştir.