Covid – 19 tedavisini 11 günden 4 gün gibi kısa sürelere indiren ilacın hammaddesi Türk bilim insanları tarafından sentezlendi ve Türkiye’de de üretildi. Favicovir adı verilen ilacı üreten ekipte Üsküdar Üniversitesi Gıda Teknolojisi Program Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Salih Tuncay da yer aldı.

Tedavi süresini kısaltıyor

Medipol Üniversitesi-Atabay İlaç Sanayi işbirliğiyle TÜBİTAK 1004 projesi kapsamında 1 Mayıs 2020 tarihinde sentez çalışmalarına başladıklarını ifade eden Tuncay, “Kovid-19 tedavisinde kullanılan ve Çin’de yapılan bir klinik çalışmada hastalığın iyileşme sürecini 11 günden 4 güne indirdiği görülen bir ilacın, TÜBİTAK bünyesinde Türkiye’de bir ilk olarak kamu, üniversite-sanayi işbirliği kapsamında sentezlenmesi amaçlandı. Bu hedef doğrultusunda yine hem ülkemizde hem de yabancı ülkelerde klinik tedavilerde hastalığın iyileşmesinde öne çıkmış farklı antiviral ilaçların yerli ve milli olarak sentezlenmesi hedeflendi. Ayrıca bu ilaçlara ait farklı etken türevlerinin de özgün sentezleri çalışmalarda eş zamanlı yürütülüyor. Bu amaçla favipiravir ilacı laboratuvar ölçeğinde üretildi. Sanayi ölçeğinde çalışmalar tamamlandı, üretimi gerçekleştirildi ve ilacın biyo-eşdeğerlik çalışmalarının da ivedilikle tamamlanması sonucunda ilacın ruhsatı 10 Temmuz 2020 tarihinde alındı” dedi.

32 kişilik ekiple 40 günde tamamlandı

Farklı hastalıklar için ilaç olabilecek aktif moleküllerin total sentezi üzerine yoğun çalışmalar yürüttüğünü belirten Tuncay, “Salgının hemen öncesinde belirlenen üç ilacın sentezi için ekip lideri ve araştırmacı olarak projeye dahil oldum. Doç. Dr. Mustafa Güzel ve Zeynep Atabay Taşkent’in öncülüğünde akademiden 12 kişi, sanayiden 20 kişinin katılımıyla toplam 32 kişiden oluşan bir ekip bu ilacın üretiminde çalıştı. Farklı üniversitelerden doktora sonrası çalışmalar yapan bilim insanları projeye araştırmacı veya bursiyer olarak dahil oldu. Ekibin özverili çalışmalarıyla 40 gün gibi kısa bir sürede favipiravir ilacının ham maddesini ürettik. Sentezlenen bu ilacı ‘Favicovir’ adıyla hastaların tedavisinde kullanıma sunulacak hale getirdik” dedi.

Yeni bir ilaç daha geliyor

Favipiravir ilacının yanı sıra hidroksiklorokin ilacının da laboratuvar ölçeğinde sentezinin tamamlandığını söyleyen Tuncay, sözlerine şöyle devam etti:

“Büyük ölçekte üretilebilmesi için çalışmalar süratle devam ediyor ve sanayi ölçeği için optimizasyon çalışmalarında sona yaklaşmış bulunmaktayız. Yapılan çalışmalar, içinden geçtiğimiz bu zorlu süreçte sağlık sektörümüzün halkımıza daha kaliteli hizmet vermesine katkı sağladığı gibi pandemi ile mücadelede ülkemizi güçlendirecektir. Ayrıca dışa bağımlılığı azaltarak milli ekonomimize katkı sağlayacaktır.”